ارزیابی معانی و مصادیق آیة «امانت» از نگاه مولوی
نویسندگان:
چکیده:
آیه «امانت» از آیات متشابه قرآن کریم و مرتبط با بحث عمیق معنای زندگی است. مفسران مصادیق «امانت» را طاعت و تکلیف، ولایت الهی، خلافت الهی، خلافت ائمة اطهار، نفس ناطقه و مانند آن دانسته‌اند. از منظر مولوی امانت بر مصادیقی همچون نفحات حق، عشق الهی، حیات وارونه انسان و اختیار قابل تطبیق است. از میان معانی مزبور، «اختیار» معنایی منحصربه‌فرد است که تنها مولوی از میان اندیشمندان حوزه قرآن و عرفان، آن را مصداق امانت دانسته است. وی اختیار را از منظر ترددزایی که مایه رنجش روح انسان و بازماندن از حیات آرام و لذت‌بخش ملکوتی است، منظور داشته و راه خروج از دوزخ فکر و ذکر اختیاری را سپردن اختیار کامل نفس در دست خداوند و بی‌اختیاری عاشقانه و عارفانه دانسته است. نگارنده اختیار را از حیث معصیت‌زایی و گرفتار آمدن در عقوبت الهی ارزیابی کرده که این عواقب، موجب اتصاف انسان به «ظلوم» و «جهول» گشته است.
کلمات کلیدی:
Article data in English (انگلیسی)
Title:
Evaluating the Meanings and Examples of the Verse “the Trust” from Maulavi's Viewpoint
Abstract:
The verse "Trust" is one of the ambiguous verses of the Holy Quran related to the complicated discussion of the meaning of life. The commentators have interpreted "trust" as obedience and obligation, divine guardianship, divine caliphate, the caliphate of pure imams, the rational soul and the like. From Maulawi's viewpoint, trust can be interpreted as the breath of truth, divine love, upside-down human life, and choice. Among the mentioned meanings, "choice" is a unique meaning considered only by Maulavi, from among the thinkers in the field of Quran and mysticism, as an example of trust,. He meant choice from the viewpoint of uncertainty, which is the cause of suffering of the human soul and lack of a peaceful and enjoyable divine life. He argued that the way out of the hell of voluntary thinking and choice is to completely leave the control of the soul in God’s hands and experience romantic and mystic involuntariness. The author has evaluated choice in terms of its causing sins and leading to divine punishment for making one the most unjust and ignorant.
- نهج‌البلاغه، 1414ق، تصحیح صبحی صالح، قم، هجرت.
- اکبر‌آبادی، ولی‌محمد، 1383، شرح مثنوی معنوی موسوم به مخزن الاسرار، تهران، قطره.
- امامیه، سیداحمد، 1393، بررسی تطبیقی آرای مفسران پیرامون آیه امانت، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، اصفهان، دانشکده معارف قرآنی.
- امینی، لیلا، 1384، «اسرار امانت»، پیک نور، ش 12، ص 119-129.
- انقروی، اسماعیل، 1388، شرح انقروی بر مثنوی، ترجمة عصمت ستار‌زاده، تهران، نگارستان کتاب.
- آهی، محمد، 1393، «امانت الهی در قرآن و مثنوی»، پژوهش‌های ادبی ـ قرآنی، ش 4، ص 26-45.
- بحرالعلوم، محمدبن محمد، 1384، تفسیر عرفانی مثنوی معنوی، تهران، ایران یاران.
- تجری، علی‌اصغر، 1398، «واکاوی حمل امانت از سوی انسان در آیه امانت»، پژوهش‌های اعتقادی ـ کلامی، ش 36، ص 57-70.
- حویزی، عبدعلی‌بن جمعه، 1415ق، تفسیر نور الثقلین، قم، اسماعیلیان.
- راغب اصفهانی، حسین‌بن محمد، 1412ق، مفردات فی غریب القرآن، قم، اسماعیلیان.
- زمخشری، محمودبن عمر 1407ق، الکشاف عن حقائق غوامض التنزیل، بیروت، دارالکتاب العربی.
- سبزواری، ملا‌هادی، 1375، شرح مثنوی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- سلماسی‌زاده، جواد، 1379، تفسیر مثنوی، تهران، اقبال.
- شجاری، مرتضی، 1387، «امانت الهی از دیدگاه عرفای ایرانی و ابن‌عربی»، زبان و ادب فارسی، ش 204، ص 85-105.
- شهیدی، سیدجعفر، 1373، شرح مثنوی، تهران، علمی و فرهنگی.
- طباطبائی، سیدمحمدحسین، 1374، تفسیر المیزان، ترجمة سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم، دفتر انتشارات اسلامی.
- طوسی، محمدبن حسن، بی‌تا، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- فخررازی، محمدبن عمر، 1420ق، التفسیر الکبیر، بیروت، دار احیاء التراث العربی.
- فروزانفر، بدیع‌الزمان، 1367، شرح مثنوی شریف، تهران، زوار.
- قمی، علی‌بن ابراهیم، 1363، تفسیر القمی، تصحیح طیب موسوی جزائری. قم، دارالکتاب.
- گولپینارلی، عبدالباقی، 1371، نثر و شرح مثنوی، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
- گوهرین، سیدصادق، 1376، فرهنگ لغات و تعبیرات مثنوی، تهران، زوار.
- مجلسی، محمدباقر، 1403ق، بحار الانوار، بیروت، احیاء التراث العربی.
- موسوی خمینی، روح‌الله، 1382، شرح حدیث جنود عقل و جهل، تهران، مؤسسة تنظیم و نشر آثار امام خمینی (ره).
- موسوی، ابوالفضل، 1399، «رفع ابهام از ظواهر آیات ناظر به فلسفة خلقت با تأملی در مسئله خلود»، پژوهش‌های قرآنی، ش 95، ص 71-88.
- موسوی، ابوالفضل، 1400، «دوگام عرفانی در زدودن ابهام از فلسفه خلقت در تفاسیر قرآنی»، پژوهشنامه عرفان، ش 24، ص 221-241.
- مولوی، جلال‌الدین محمد، 1371، کلیات شمس تبریزی مطابق نسخه تصحیح‌شده فروزانفر، تهران، نگاه.
- مولوی، جلال‌الدین محمد، 1375، مثنوی معنوی، تصحیح رینولد نیکلسون، تهران، توس.
- مولوی، جلال‌الدین محمد، 2008م، رسائل مولانا، دمشق، دارالفکر.
- میبدی، احمدبن محمد، 1371، کشف الاسرار و عدة الابرار، تهران، امیرکبیر.
شیوه ارجاع به این مقاله:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
موسوی، سید ابوالفضل.(1401) ارزیابی معانی و مصادیق آیة «امانت» از نگاه مولوی. فصلنامه انوار معرفت، 11(2)، 159-172 https://doi.org/10.22034/erfani.2024.2021443
سید ابوالفضل موسوی."ارزیابی معانی و مصادیق آیة «امانت» از نگاه مولوی". فصلنامه انوار معرفت، 11، 2، 1401، 159-172
موسوی، سید ابوالفضل.(1401) 'ارزیابی معانی و مصادیق آیة «امانت» از نگاه مولوی'، فصلنامه انوار معرفت، 11(2), pp. 159-172
