TY - JOUR ID - 2021994 TI - نسبت معنویت و عرفان اسلامی JO - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) JA - 17 LA - fa SN - 2645-8217 AU - Ali, AD - استادیار - عرفان اسلامی - پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی Y1 - 2023 PY - 2023 VL - 12 IS - 1 SP - 23EP - 39معنويت ,معنويت عرفاني ,عرفان اسلامي ,DO - 10.22034/erfani.2024.2021994 AB - با توجه به وجود جریان معنویت در جهان معاصر، در محیط اسلامی پرسشی به وجود آمده که نسبت معنویت با عرفان چیست؟ آیا بین آنها نسبت همسانی برقرار است یا ناهمسانی یا عموم و خصوص؟ در پاسخ، «معنویت مطلق» تعریف شد و آن خودپیدایی عقلی ـ تجربی از حیث خروج از تعارض‌ها و رهایی از رنج‌ها به سوی یافتن آرامش است. به تعبیر دیگر، «معنویت» یعنی: یافتن خود آرام. سپس «عرفان اسلامی» تعریف ‌شد و آن حرکت توحیدمحورانۀ دل دردمند و غریب در مسیر گذر از لایه‌لایه‌های دل و عبور از منازل دل تا سرحد یافت شهودی شورانگیز و دهشت‌انگیز خدای سبحان، آن هم در سرّ سویدای دل است. به تعبیر دیگر، عرفان حرکت دردمندانه و باورمندانه از خودیابی به خدایابی است. پس از این دو تعریف، بین معنویت مطلق و عرفان اسلامی نسبت‌سنجی صورت گرفت که به علت عمومیت معنویت مطلق از جهت دامنۀ دینی و فرهنگی و مکتبی و از جهت اطلاق در مؤلفه‌های تعریفی، حکم به عموم و خصوص مطلق داده شد. آنگاه معنویت در فرهنگ اسلامی به سه قسم (معنویت اجتهادی ـ دینی، معنویت عقلی ـ فلسفی و معنویت تجربی ـ عرفانی) تقسیم شد و از این رهگذر بین معنویت اسلامی با معنویت عرفانی مقایسه گردید که به علت عمومیت معنویت اسلامی، حکم به عموم و خصوص مطلق داده شد. آنگاه بحثی چالش‌برانگیز آغاز شد و آن نسبت معنویت عرفانی و عرفان اسلامی است. به این هدف، مؤلفه‌های معنویت عرفانی که شامل خود واقعی، ظرفیت‌های خود واقعی، یافتن خود واقعی، تعارض‌های موجود در خود واقعی و در نهایت، آرامش تشریح شد و از این رهگذر با عرفان اسلامی مقایسه گردید و چون معنویت عرفانی قوس آغازین تا میانۀ عرفان اسلامی است، حکم به عمومیت عرفان اسلامی و خصوصیت معنویت عرفانی داده شد. البته روش تحقیق در این نوشتار روش تحلیلی بر پایۀ داده‌های فلسفی و عرفانی به سرانجام رسیده است. UR - https://erfani.nashriyat.ir/node/2021994 L1 - https://erfani.nashriyat.ir/sites/erfani.nashriyat.ir/files/article-files/2021994-1733809997.pdf ER -