TY - JOUR ID - 5001727 TI - بررسی تطبیقی توکل از نگاه خواجه عبدالله انصاری در منازل السائرین و بحیا بن‌باقودا در الهدایة الی فرائض القلوب JO - مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) JA - 17 LA - fa SN - 2645-8217 AU - Seyed Ali, Mostajaboldavati AD - دکتری - پژوهشگرپسادکتری، دانشگاه اصفهان Y1 - 2025 PY - 2025 VL - 13 IS - 2 SP - EP - DO - 10.22034/erfani.2025.5001727 AB - در یهودیت و اسلام، توکل یکی از ارزش‌های اخلاقی کلیدی است. خواجه عبدالله انصاری (۳۹۶-۴۸۱ ق)، عارف مسلمان، در «منازل السائرین» و بحیا بن‌باقودا، عارف یهودی هم‌دوره‌اش، در «الهدایة الی فرائض القلوب»، این مفهوم را بخشی از سلوک معنوی دانسته‌اند. این پژوهش با روش توصیفی-تحلیلی و بهره‌گیری از منابع کتابخانه‌ای نشان می‌دهد که هر دو عارف، با وجود اشتراک در مفهوم کلی توکل، در جایگاه و توضیح آن اختلاف دارند. خواجه توکل را بیست و هفتمین مرحله سلوک می‌بیند، اما بحیا آن را چهارمین فصل از ده فصل مرتبط با محبت الهی قرار داده است. خواجه، بر اساس متون دینی و احادیث، سه سطح توکل را برای عموم سخت و برای اهل معرفت آسان می‌داند و هدفش را شناخت توأم با توکل معرفی می‌کند. در مقابل، بحیا با توضیحات گسترده و تأثیر از منابع اسلامی، بر عقل، کتاب و سنت تأکید دارد و کسی را که به غیر خدا تکیه کند، به وام‌گیرنده تشبیه می‌کند. او ناآگاهی به خدا، صفاتش، شریعت و لطفش را عامل کج‌روی در توکل می‌بیند. UR - https://erfani.nashriyat.ir/node/5001727 L1 - ER -