Writers:
✍️ Mahdi Babaei
/ Assistant Professor of Mysticism and Philosophy, Encyclopedia Research Center of Islamic Rational Sciences, Imam Khomeini Education and Research Institute /
babaei@iki.ac.ir
Pages:
77-100
Receive Date: 2025/10/16
Accept Date: 2025/10/16
Abstract:
In this article the concept of "knowledge" in literary mysticism and its impact on the path of mystical journey has been studied. As a part of Islamic mysticism, literary mysticism focuses on the transmission of monotheistic feelings and emotions through literary and poetic language. In this regard, knowledge emerges as one of the key issues in the works of mystical poets. This research investigates the position of "knowledge" in literary mysticism and its equivalents in metaphor and similitude (such as water, wine, and other related terms) across various emotional atmospheres. These metaphors and similes clearly illustrate the depth and complexity of the concept of "knowledge" in literary mysticism, each depicting specific dimensions of knowledge. The different emotional atmospheres within literary mysticism—including romantic, ecstatic, spiritual "rogue", mystic, ascetic, and unity-centered themes—along with the characteristics and effects of intuitive knowledge within these emotional atmospheres, which contribute to a deeper understanding of the role of knowledge in the mystical journey and mystical literature, are investigated in this paper.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :تحلیل معرفت در عرفان ادبی: بررسی استعارات و فضاهای احساسی در ادبیات عرفانی
Abstract:
این مقاله مفهوم «معرفت» در عرفان ادبی و تأثیر آن بر سیر و سلوک عرفانی را بررسی کرده است. عرفان ادبی بهمثابة بخشی از عرفان اسلامی، بر انتقال احساسات و عواطف توحیدی از طریق زبان ادبی و شعری متمرکز است. در این زمینه، معرفت بهمنزلة یکی از موضوعات کلیدی در اشعار عارفان ادیب مطرح میشود. این پژوهش به بررسی جایگاه «معرفت» در عرفان ادبی و معادلهای استعاری و تشبیهی آن (مانند آب، می، شراب و باده و غیر اینها) در فضاهای احساسی مختلف پرداخته است. این استعارات و تشبیهات بهخوبی نشاندهندة عمق و پیچیدگی مفهوم «معرفت» در عرفان ادبی هستند و هریک از آنها ابعاد خاصی از معرفت را به تصویر میکشد. بررسی فضاهای احساسی مختلف در عرفان ادبی که شامل عاشقانه، مستانه، رندانه، سالکانه، زاهدانه و وحدتمدارانه میشود، همچنین بررسی ویژگیها و آثار معرفت شهودی در این فضاهای احساسی از اهداف این مقاله است که در این زمینه به درک عمیقتری از نقش معرفت در سیر و سلوک عرفانی و ادبیات عرفانی کمک میکند.
References:
- قرآن کریم.
- ابنعربی، محییالدین (بیتا). الفتوحات المکیه. تصحیح عثمان یحیی. بیروت: دار الصادر.
- ابوسعید ابوالخیر، فضلالله احمد بن محمد (1334). سخنان منظوم ابوسعید ابوالخیر. تصحیح سعید نفیسی. تهران: کتابخانة شمس.
- اسیری لاهیجی، شمسالدین محمد (1357). دیوان اسیری لاهیجی. تصحیح برات زنجانی. تهران: دانشگاه مکگیل و مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
- اسیری لاهیجی، شمسالدین محمد (1368). اسرار الشهود. تصحیح سیدعلی آلداود. تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
- اوحدی مراغهای، رکنالدین (1340). کلیات اوحدی مراغهای. تصحیح سعید نفیسی. تهران: امیرکبیر.
- بابا افضل کاشانی، افضلالدین (1351). دیوان بابا افضل کاشانی. تصحیح مصطفی فیض و دیگران. کاشان: ادارة فرهنگ و هنر.
- جام، ابونصر احمد (1377). دیوان شیخ احمد جام. تصحیح احمد کرمی. تهران: نشریات ما.
- جامی، عبدالرحمن (1378الف). هفت اورنگ. تصحیح اعلاخان افصحزاده و حسیناحمد تربیت. تهران: دفتر نشر میراث مکتوب.
- جامی، عبدالرحمن (1378ب). دیوان جامی. تصحیح اعلاخان افصحزاده. تهران: دفتر نشر میراث مکتوب.
- حافظ شیرازی، شمسالدین محمد (1368). دیوان حافظ. تصحیح محمد قزوینی و قاسم غنی. تهران: اساطیر.
- حسنزاده آملی، حسن (1379). هزار و یک کلمه. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
- خواجوی کرمانی، محمود بن علی (بیتا)، دیوان خواجوی کرمانی، تصحیح احمد سهیلی خوانساری، تهران: کتابفروشی محمودی.
- دهخدا، علیاکبر (1377). لغتنامه. تهران: دانشگاه تهران.
- سلطانولد، بهاءالدین محمد (1376). ولدنامه. تصحیح جلالالدین همایی. تهران: هما.
- سمنانی، علاء الدوله (1364). دیوان علاء الدوله سمنانی. تصحیح عبدالرفیع حقیقت. تهران: مولفان و مترجمان ایران.
- سنایی غزنوی، مجدود بن آدم (1385). دیوان سنایی غزنوی. تصحیح محمدتقی مدرس رضوی. تهران: سنایی.
- شاه نعمتالله ولی، نعمتالله بن عبدالله (1377). دیوان شاه نعمتالله. تهران: چاپخانة علمی.
- شبستری، محمود (1382). گلشن راز. تصحیح کاظم دزفولیان. تهران: طلایه.
- شمس مغربی، ملامحمدشیرین (1358). دیوان شمس مغربی. تصحیح ابوطالب میرعابدینی. تهران: زوار.
- صدرالمتألهین (1366). شرح اصول الکافی. تصحیح محمد خواجوی. تهران: مؤسسة مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
- صفا اصفهانی، محمدحسین (1377). دیوان صفا اصفهانی. تصحیح احمد سهیلی خوانساری. تهران: اقبال و شرکاء.
- عراقی، فخرالدین ابراهیم بن بزرگمهر (1372). دیوان عراقی. تصحیح سعید نفیسی. تهران: سنایی.
- عطار نیشابوری، فریدالدین محمد (1384). دیوان عطار نیشابوری. تصحیح جهانگیر منصور. تهران: نگاه.
- عطار نیشابوری، فریدالدین محمد (1386الف). مصیبتنامه. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.
- عطار نیشابوری، فریدالدین محمد (1386ب). مختارنامه. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.
- عطار نیشابوری، فریدالدین محمد (1388الف). منطق الطیر. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.
- عطار نیشابوری، فریدالدین محمد (1388ب). الهینامة عطار. تصحیح محمدرضا شفیعی کدکنی. تهران: سخن.
- فرغانی، سیفالدین محمد (1364). دیوان سیف فرغانی. تصحیح ذبیحالله صفا. تهران: دانشگاه تهران.
- فیض کاشانی، ملامحسن (1387). دیوان فیض کاشانی. تصحیح مصطفی فیضی کاشانی. تهران: اسوه.
- قاسم انوار، سیدمعینالدین علی (1337). کلیات قاسم انوار. تصحیح سعید نفیسی. تهران: سنایی.
- مرکز پژوهشی دائرةالمعارف علوم عقلی اسلامی (1395). فرهنگنامة عرفان ادبی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- مولوی، جلالالدین محمد (1378). مثنوی معنوی. تصحیح قوامالدین خرمشاهی. تهران: ناهید ـ دوستان.
- مولوی، جلالالدین محمد (1389). دیوان کبیر کلیات شمس تبریزی. تصحیح توفیق سبحانی. تهران: انجمن آثار و مفاخر فرهنگی.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Babaei, Mahdi.(2025) Analyzing Knowledge in Literary Mysticism: Examining Metaphors and Emotional Atmospheres in Mystical Literature. Anwar-e Ma`rifat, 13(1), 77-100 https://doi.org/10.22034/erfani.2025.5001517
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Mahdi Babaei."Analyzing Knowledge in Literary Mysticism: Examining Metaphors and Emotional Atmospheres in Mystical Literature". Anwar-e Ma`rifat, 13, 1, 2025, 77-100
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Babaei, M.(2025) 'Analyzing Knowledge in Literary Mysticism: Examining Metaphors and Emotional Atmospheres in Mystical Literature', Anwar-e Ma`rifat, 13(1), pp. 77-100
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Babaei, M. Analyzing Knowledge in Literary Mysticism: Examining Metaphors and Emotional Atmospheres in Mystical Literature. Anwar-e Ma`rifat, 2025; 13(1): 77-100