Pages:
57-76
Receive Date: 2025/10/15
Accept Date: 2025/10/15
Abstract:
"Movement" and "love" are considered among the fundamental issues in Islamic philosophy and mysticism. Inspired by the famous hadith, کنتُ کنزاً مخفیا" فاحببتُ أن اعرف فخلقتُ الخلق لکی أعرف" (I was a hidden treasure, and I loved to be known, so I created creation so that I could be known), Muslim mystics regard divine love as the cause of all movement and action. The men of mystic knowledge refer to the movement arising from love as "the movement of love." According to Mulla Sadra, divine love permeates all beings and every love in the world is a manifestation of this divine love, causing all creatures to love the Almighty God and yearn to move towards Him. Based on the " the movement of love ", Mulla Sadra has elaborated on the secret of creation, the best system, and the mystery of the manifestation and emergence of the degrees of existence. Furthermore, he addresses some significant ontological issues (such as the connection of the created to the eternal which is one of the most complex philosophical issues) based on the movement of love. Drawing on the descriptive-analytical method, this paper investigates the role of love in movement and creation from the perspectives of mystics and Islamic philosophers.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :نقش عشق در حرکت و آفرینش
Abstract:
«حرکت» و «عشق» از مباحث اساسی فلسفه و عرفان اسلامی بهشمار میروند. عرفای مسلمان با الهام از حدیث مشهور «کنتُ کنزاً مخفیاً فاحببتُ أن اعرف فخلقتُ الخلق لکی أعرف» حب و عشق الهی را سبب هرگونه حرکت و فعل دانستهاند. اهل معرفت از حرکت ناشی از عشق به «حرکت حبّی» تعبیر نمودهاند. بنا بر بیان ملاصدرا، این عشق الهی در تمام موجودات ساری است و هر محبتی که در عالم است، جلوهای از این عشق است و موجب می شود تمام موجودات عاشق خداوند سبحان و مشتاق حرکت به سوی او باشند. ایشان بر مبنای «حرکت حبی»، راز خلقت، نظام احسن، سرّ تجلی و ظهور مراتب هستی را بیان میکند. همچنین برخی از مسائل مهم هستیشناختی را (همچون ربط حادث به قدیم که از پیچیدهترین مباحث فلسفی است) بر مبنای حرکت حبی حل کرده است. این مقاله با روش «توصیفی - تحلیلی» نقش عشق و حب را در حرکت و آفرینش از دیدگاه عرفا و فلاسفة اسلامی بررسی نموده و آراء آنها را تحلیل و تبیین نموده است.
References:
- قرآن کریم.
- افلاطون (1380). مهمانی در: دورة آثار افلاطون، ترجمة محمدحسن لطفی و رضا کاویانی. تهران: خوارزمی.
- انصاری، خواجه عبدالله (1377). مجموعه رسائل فارسى خواجه عبد الله انصارى. تصحیح محمد سرور مولائی. تهران: توس.
- الهی قمشهای، محییالدین (1322). توحید هوشمندان. تهران: علمی و فرهنگی.
- الهی قمشهای، محییالدین (1379). حکمت الهی عام و خاص. تصحیح هرمز بوشهری. تهران: روزنه.
- ابراهیمی دینانی، غلامحسین (1379). ماجرای فکر فلسفی در جهان اسلام. تهران: طرح نو.
- ابنترکه، صائنالدین (1378). شرح فصوص الحکم. قم: بیدار.
- ابندباغ، عبدالرحمن بن محمد انصارى اسیدى (بیتا). مشارق أنوار القلوب و مفتاح أسرار الغیوب. تحقیق عاصم الکیالی. بیروت: دار الکتب العلمیه.
- ابنسینا، حسین بن عبدالله (1400ق). رسالة العشق، در: رسائل ابنسینا. قم: بیدار.
- ابنسینا، حسین بن عبدالله (1404ق). الشفاء، الطبیعیات. تحقیق سعید زاید. قم: کتابخانة آیتالله مرعشی نجفی.
- ابنعربی، محییالدین (1388). رساله وجودیه. ترجمه و تصحیح مرتضی شجاری. تهران: طراوت.
- ابنعربی، محییالدین (بیتا). فتوحات مکیه. بیروت: دار صادر.
- ابنعربی، محییالدین (1370). فصوص الحکم. تصحیح ابوالعلاء عفیفی. تهران: الزهرا.
- ابنفارس، احمد بن زکریا (1404ق). معجم مقاییس اللغة، تحقیق عبدالسلام محمد هارون. قم: مکتب الاعلام الاسلامی.
- ابنمنظور، محمد بن مکرم (1414ق). لسان العرب. تصحیح علی شیری. بیروت: دار احیا التراث العربی.
- پالاسیوس، میگل آسین (1385). زندگی و مکتب ابنعربی، ترجمة حمیدرضا شیخی. تهران: اساطیر.
- جندی، مؤیدالدین بن محمود (1423ق). شرح فصوص الحکم. تصحیح و تعلیقه سیدجلالالدین آشتیانی. قم: بوستان کتاب.
- جوهری، اسماعیل بن حماد (1376ق). الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة. تصحیح احمد عبدالغفور عطار. بیروت: دارالعلم للملایین.
- حافظ شیرازی، خواجه شمسالدین محمد (1385). دیوان حافظ. به اهتمام محمد قزوینی و قاسم غنی. تهران: زوار.
- خوارزمی، تاجالدین حسین بن علی (1368). شرح فصوص الحکم. تهران: رسولی.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد (1412ق). مفردات الفاظ القرآن، تحقیق عدنان صفوان داودی. دمشق، بیروت: دار القلم، دار الشامیه.
- رحیمیان، سعید (1380). حب و مقام محبت در حکمت و عرفان اسلامی. شیراز: نوید شیراز.
- سبزواری، ملاهادی (1372). شرح دعاء الصباح، تصحیح نجفقلی حبیبی. تهران: دانشگاه تهران.
- سبزواری، ملاهادی (1379). شرح منظومه، تصحیح و تعلیق حسن حسنزاده آملی. تهران: ناب.
- سهروردی، شهابالدین (1375). مجموعه مصنفات. تصحیح هانری کربن و دیگران. تهران: مؤسسة مطالعات فرهنگی.
- سیاح، احمد (1371). فرهنگ بزرگ جامع نوین. تهران: اسلام.
- شبستری، محمود (1371). قاعده در بطلان حلول و اتحاد. تهران: زوار.
- صدرالمتألهین (1383). شرح اصول الکافی. تصحیح محمد خواجوی. تهران: مؤسسۀ مطالعات و تحقیقات فرهنگى.
- صدرالمتألهین (1374). مفاتیح الغیب. مقدمه و تصحیح محمد خواجوی. تهران: مؤسسة تحقیقات فرهنگی.
- صدرالمتألهین (1392). حکمة الاشراق (تعلیقات). تصحیح و مقدمة نجفقلی حبیبی. تهران: بنیاد حکمت صدرا.
- صدرالمتألهین (1981). الحکمة المتعالیة فی الاسفار الاربعة العقلیه. بیروت: دار احیاء التراث العربی.
- طریحی، فخرالدین (۱۳۶۷). مجمع البحرین. تصحیح احمد حسنی و محمود عادل. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
- عابدی، احمد (۱۳۷۴). حرکت حبّی. مفید، 2، 47ـ64.
- عالمی، عبداللطیف (1396). حرکت حبّی و نقش آن در ظهور تعینات در مکتب ابنعربی. نظارت علی امینینژاد. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- عبودیت، عبدالرسول (۱۴۰۰). درآمدی به نظام حکمت صدرایی. قم: مؤسسة آموزشی و پژوهشی امام خمینی.
- فارابی، ابونصر محمد (1405ق). فصوص الحکم. تحقیق محمدحسن آلیاسین. قم: بیدار.
- فرغانی، سعیدالدین (1379). مشارق الدراری. مقدمه و تعلیقه سیدجلالالدین آشتیانی. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
- فرغانی، سعیدالدین (1428ق). منتهی المدارک فی شرح تائیة ابنفارض. تصحیح عاصم ابراهیم. بیروت: دارالکتب العلمیه.
- فیض کاشانی، ملامحسن (۱۳۷۵). اصول المعارف. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
- قونوی، صدرالدین (1371ب). النصوص، تصحیح سیدجلالالدین آشتیانى. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.
- قونوی، صدرالدین (۱۳۷۱الف). الفکوک فی اسرار مستندات حکم الفصوص، تصحیح محمد خواجوی. تهران: مولی.
- قونوی، صدرالدین (1۳۸۱). اعجاز البیان فی تفسیر ام القرآن. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
- قیصری، داود (۱۳۷۵). شرح فصوص الحکم. تصحیح سیدجلالالدین آشتیانی. تهران: علمی و فرهنگی.
- کاشانی، عبدالرزاق (۱۳۸۰). مجموعه رسائل و مصنفات کاشانی. تصحیح مجید هادیزاده. تهران: میراث مکتوب.
- محمود الغراب، محمود (1412ق). الحب و المحبة الالهیة من کلام الشیخ الاکبر. دمشق: نصر.
- مطهری، مرتضی (1400). درسهای اسفار. چ سیزدهم. تهران: صدرا.
- مولوی، جلالالدین (1345). دیوان شمس. تصحیح بدیعالزمان فروزانفر. تهران: غزل.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
siyahpoush, hasan, Kahnooji, Mahdi, Irandoost, Mohammad hosein.(2025) The Role of Love in Movement and Creation. Anwar-e Ma`rifat, 13(1), 57-76 https://doi.org/10.22034/erfani.2025.5002143
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
hasan siyahpoush; Mahdi Kahnooji; Mohammad hosein Irandoost."The Role of Love in Movement and Creation". Anwar-e Ma`rifat, 13, 1, 2025, 57-76
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
siyahpoush, H, Kahnooji, M, Irandoost, M.(2025) 'The Role of Love in Movement and Creation', Anwar-e Ma`rifat, 13(1), pp. 57-76
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
siyahpoush, H, Kahnooji, M, Irandoost, M. The Role of Love in Movement and Creation. Anwar-e Ma`rifat, 2025; 13(1): 57-76