انوار معرفت

سال ششم ، شماره اول، پیاپی 12، بهار و تابستان 1396

داود حسن زاده کریم آباد/ دانشجوی دکتری دانشگاه باقر العلوم علیه السلام ، قم     hasanzadeh@iki.ac.ir
حسن معلمی/ دانشیار دانشگاه باقر العلوم علیه السلام، قم     h.moallemi@hekmateislami.com
دریافت: 12/09/1397 - پذیرش: 02/11/1397
چکیده
شیخ اشراق، که خود در شمار اخوان تجرید و از صوفیان است، مجموعه ای از انوار را برشمرده که بر مبتدیان، متوسطان و منتهیان در سلوک اشراق می گردد. انوار اشراق شده بر مبتدیان، که ناپایدارند، به «طوالع و لوایح» موسوم است و انوار تابان بر متوسطان در سلوک، که دارای ثبات و قرارند، «سکینه» نامیده شده است. این انوار، که اشراقاتی از ناحیة عقل مفارق بر نفس انسانی اند، دارای اصناف گوناگون و آثار متفاوت هستند. «نور طامس» از آنِ فاضلان و منتهیان در سلوک است که امر سالک را به فنا و بقای بعد از فنا منتهی می سازد. این بارقه های الهی و انوار تابان بر سالکان همان علم و یا لذت ناشی از علم نیست، و نیز ورود این انوار بر سالک، به ویژه تجلی نور طامس، به معنای اتصال و اتحاد او با مبدع (حق تعالی) نیست. با وجود این، شیخ اشراق از نوعی اتحاد در این زمینه یاد کرده که ملاصدرا آن را نقد کرده است.

کلیدواژه ها: شیخ اشراق، اخوان تجرید، طوالع و لوایح، سکینه، نور طامس، اتحاد عقلی، ملاصدرا.