انوار معرفت

تبیین جامعِ معنویت در اندیشه و آثار استاد شهید مرتضی مطهری به صورت منظومه ای، از اهمیت، حساسیت و در عین حال ضرورت خاصی برخوردار است، تا معنویت جزیره ای، جریانی و بریده از حقایق ملکوتی و غیرتمدنی یا تمدن سوز در متن جامعه ـ به ویژه برای نسل جوان ـ و نیز معنویت دنیوی و فردگرایانه با بن مایه های انسان گرایی و مادی گرایی یا معنویت متدانی به جای معنویت متعالی ترویج نشود. معنویت متعالی دارای هندسه معرفتی پویا و پایا در ساحت های بینشی، گرایشی و کنشی است؛ معنویتی که در ساحتِ بینشی ـ نگرشی و منظر هستی شناختی مبتنی بر اعتقاد به عالم غیب و غیب عالم با فصل مقوّم «ایمان به غیب»، در ساحت گرایشی ـ منشی و منظر انسان شناختی متقوم بر اصل «فطرت» با گرایش های عالی و ارتباط وجودی با خدا، و در ساحت کنشی ـ روشی و منظر دین شناختی متکی بر «شریعت حقه محمدی» است و ـ درواقع ـ معنویت مکتبی ـ مسلکی به شمار می رود و نقشه راه جامع آن در قالب اصول «نبوت»، «امامت» و «ولایت» تنظیم شده است. بدین روی در منظومه معرفتی استاد مطهری، معنویتی الف) توحیدی، عبودی، ولایی؛ ب) شریعتی، اجتماعی، تمدنی؛ ج) زندگی ساز، آرامش زا و امنیت بخش است که فطرت دروازه معنویت، ولایت حامل معنویت، عقلانیت حامی معنویت، شریعت جامع معنویت، عبودیت جلوه معنویت، عدالت شاخص معنویت، سیاست عین معنویت، توحید غایت معنویت و تمدن نوین اسلامی نشانه معنویت است و همه این حقایق الهی در واژه قرآنی «حیات طیبه» متجلی است. بنابراین مسئله محوری این نوشتار ساحات و سطوح معنویت متعالی در اندیشه و آثار استاد مطهری و روش آن «ترکیبی (نقلی ـ عقلی)» است.