Pages:
39-56
Receive Date: 2025/10/18
Accept Date: 2025/10/18
Abstract:
Hussein b. Mansur Hallāj is one of famous personages of Islamic mysticism and Sufism. A significant part of Islamic and international works is dedicated to discussions on his personality. There have also been different attitudes towards him in Shiʻah society. The present paper studies Hallāj's personality from the view point of Twelfth Imam's letter. Since a long time ago, especially at the time when social atmosphere was against Sufism and mysticism, it was taken for granted that twelfth Imam had cursed and rejected Hallāj in his letter which has been issued later by his third special deputy, Hussein b. Ruh. Some scholars has used this to criticize Islamic Sufism and mysticism altogether. Scrutinizing the issue, the present paper proves that not only there is no implicit or explicit reference to Hallāj and his mystical dimensions in Imam's letter but also it seems that Imam had very delicately separated these dimensions from doctrinal deviations and conducts of such individuals as Shalmaghāni.
چکیده و کلیدواژه فارسی (Persian)
Title :حلّاج از منظر توقیع امام عصر (عج)
Abstract:
حسین بن منصور حلاج از چهره هایِ سرشناس تصوف و عرفان اسلامی است. گفت وگوها دربارهی شخصیت وی، بخش قابل توجهی از آثار جهانی و اسلامی را به خود اختصاص داده است. در جامعه شیعی نیز گرایش های مختلفی درباره او شکل گرفته است. این مقاله، به بررسی شخصیت حلاج از منظر توقیع حضرت ولی عصر(عج) می پردازد. از دیر زمان خصوصاً در جو ضد تصوف و عرفان ـ ملعون و مطرود شدن حلاج توسط حضرت در توقیعی که توسط حسین بن روح سومین نائب خاص آن حضرت صادر شده است، امری مسلّم انگاشته شده و برخی نیز این معنا را در نقد کل تصوف و عرفان اسلامی بهره برده اند. این مقاله با بررسی دقیق این موضوع، روشن می کند که نه تنها تصریحی و بلکه حتی اشاره ایی در کلام حضرت به حلاج و ابعاد عرفانی او وجود ندارد، بلکه به نظر می رسد بر خلاف برداشت جامعه شیعی در عصر صدور توقیع، حضرت به صورتی بسیار ظریف، جنبه های عرفانی حلاج را از انحرافات عقیدتی و سلوکی افرادی مثل شلمغانی جدا کرده است.
References:
- ابطحی، سیدمحمدعلی، تهذیب المقال، قم، سیدالشهداء، 1412 ق.
- ابن اثیر جوزی، ابوالحسن علی بن ابی الکرم، اللباب فی تهذیب الانساب، بیروت، دارصادر، بی تا.
- ـــــ ، الکامل فی التاریخ، بیروت، دارصادر، 1386 ق.
- ابن کثیر، ابوالفداء اسماعیل، البدائة و النهایة، چاپ اول، بیروت، داراحیاء التراث العربی، 1408 ق.
- امین، سیدمحسن، اعیان الشیعه، بیروت، دارالتعارف للمطبوعات، بی تا.
- تستری، محمدتقی، قاموس الرجال، چاپ اول، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1419 ق.
- خطیب بغدادی، احمد بن علی، تاریخ بغداد، تحقیق مصطفی عبدالقادر، چاپ اول، دارالکتب العلمیه، بیروت، 1417ق.
- جامی، عبدالرحمن، نفحات الانس، تصحیح محمود عابدی، چاپ چهارم، تهران، اطلاعات، 1382.
- ذهبی، محمدبن احمد، سیراعلام النبلاء، چاپ نهم، بیروت، مؤسسة الرساله، 1413 ق.
- شیخ طوسی، کتاب الغیبة، چاپ اول، قم، موسسة المعارف الاسلامیة، 1411 ق.
- صفری، صلاح الدین، الوافی بالوفیات، بیروت، داراحیاء التراث، 1420 ق.
- طوسی، نصیرالدین محمد، اوصاف الاشراف، به اهتمام سیدمهدی شمس الدین، چاپ چهارم، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1369.
- عطار نیشابوری، فریدالدین محمد، تذکرة الاولیاء، تصحیح محمد استعلامی، چاپ یازدهم، تهران، زوّار، 1379.
- هجویری، علی بن عثمان، کشف المحجوب، تصحیح محمود عابدی، چاپ اول، تهران، سروش، 1382.
Cite this article:
RIS
Mendeley
BibTeX
APA
MLA
HARVARD
VANCOUVER
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Amini nejad, Ali.(2025) Hallāj in view of the Letter of Imam of the Age(p.b.u.h). Anwar-e Ma`rifat, 1(3), 39-56
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Ali Amini nejad."Hallāj in view of the Letter of Imam of the Age(p.b.u.h)". Anwar-e Ma`rifat, 1, 3, 2025, 39-56
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Amini nejad, A.(2025) 'Hallāj in view of the Letter of Imam of the Age(p.b.u.h)', Anwar-e Ma`rifat, 1(3), pp. 39-56
APA | MLA | HARVARD | VANCOUVER
Amini nejad, A. Hallāj in view of the Letter of Imam of the Age(p.b.u.h). Anwar-e Ma`rifat, 2025; 1(3): 39-56