چکیده:
یکی از نیازهای درونی و حاجات وجودی انسان بینای عقلی و بیدارِ قلبی، «سلوک الی الله» و «رشد معنوی» است که با ساحات و سطوح وجودی آدمیان و ساختار و هندسة هستی شان هماهنگ است و با اضلاع منظومه وارِ طبیعت، غریزه و فطرت پیوند حقیقی دارد. ضرورت تحقیق در این زمینه آن گاه خودنمایی می کند که با «اصالت فطرت» و«اهمیت طبیعت و غریزه» سنجیده شود تا استعدادها، استحقاق ها، طبایع و مزاج های انسان در صراطِ مستقیمِ سلوک و سبیلِ رشدِ معنوی مورد توجه همه جانبه باشد. اینجاست که سخن از «نقش کثرت گرایی سلوکی در رشد معنوی» به میان می آید و این پرسش طرح خواهد شد که آیا در سیر و سلوک باطنی و رشد معنوی، کثرت وجود دارد؟ اگر آری، چه نوع کثرتی است که هم صائب و صادق و هم در متن صراطِ سلوک قابل تبیین و تعیین باشد؟ مقالة حاضر در سه محور: کثرت گرایی بینشی، گرایشی و روشی پاسخی بدین پرسش است تا هر کدام از کثرات یاد شده را مورد تحلیل و تعلیل قرار داده است.