انوار معرفت

هدف نوشتار حاضر مقایسة دیدگاه های محیی الدین ا بن¬عربی و ویلیام جیمز در باب «تجربة عرفانی» است. ابن-عربی و جیمز «تجربة عرفانی» را وصف ناپذیر و زودگذر می دانند که طی آن، انسان از نیرویی متعالی منفعل گردیده، معرفتی فراعقلی و خصوصی کسب می کند. در این تجربه، فرد به معرفتی می رسد که با تلاش های عقلانی هرگز به آنها دست نمی یابد. آنچه فرد در تجربة شخصی خود از حقیقت غایی در می یابد، از طریق بیان تجربه به کسانی که از آن بی بهره اند، قابل انتقال نیست و کسانی که خواهان درک چنین تجاربی هستند، باید با مجاهدت و ریاضت، زمینة فراهم شدن آن تجارب را در خویش فراهم کنند. با وجود شباهت¬های موجود، ابن عربی حصول تجربة عرفانی را در پرتو عمل به شریعت و عامل تقویت ایمان می داند، در حالی که جیمز سرچشمة عمیق دین و تجربة عرفانی را احساس دینی می داند و الهیّات را امری ثانوی تلقی می کند.